no-img
دبیران فایل

روش تدریس مونته سوری - دبیران فایل


دبیران فایل
اطلاعیه های سایت دبیران فایل

ادامه مطلب

روش تدریس مونته سوری
zip
آبان ۱۱, ۱۴۰۰
۰ تومان

روش تدریس مونته سوری


روش تدریس مونته سوری

روش تدریس مونته سوری

روش تدریس مونته سوری به شرح زیر می باشد:

حدود نیم قرن پیش مربیان بزرگ تعلیم و تربیت مانند فروبل، پستالوزی، دکردلی و مونته سوری که از پیشروان مکتب فعال در آموزش و پرورش محسوب می گردند  شیوه کار مهد کودکان را مورد سوال قرار دادند زیرا آنان برای کودکستان ها رسالتی بسیار مهمتر از سرگرمکردن کودکان قائل بودند. 

این مربیان با تأکید بر اهمیت دوران کودکی در شکل گیری شخصیت، با ارائه روشهای تربیتی مبتنی بر روانشناسی  کودک، بزرگسالان را متوجه مسئولیت مهمی نمودند.یکی از این صاحب نظران که عقاید او بسیار مرهون ژان ژاک روسو بود، خانم مونته سوری بود. 

مونته سوری   در تعلیم وتربیت  ، بعنوان یک آموزگار پژوهشگر و یک مربی صاحب نظر از شهرت بالائی برخوردار است. نظریا ت او در تفکر رشد نگر از اهمیت بالائی برخوردار است .  او از نخستین کسانی بود که مراحل حساس و بحرانی را در رشد روانی شخص بررسی و بحث کرده است.  و بالاخره در رابطه با فراگیری زبان روشهای ابداعی جدید و مطلوب عرضه نمود.علاوه بر این ها او نظرات ارزشمندی در مورد صلح جهانی و بازسازی تعلیم و تربیت ارائه نمود که مورد توجه جهانیان قرار دارد. 

ماریا مونته سوری معتقد بود که:

۱- ساختارهای شخصیت کودک قبل از دوران دبستان شکل می گیرد و این ساختار بدون شک بر رفتار، نگرشها، ارتباط او با خود و دیگران بر سرنوشت تحصیل و زندگی بزرگسالی او تأثیر عمده ای خواهد داشت.

 مراحل رشد کودکان شامل مراحل حساس و بحرانی است که در عمل، در هر دوره ، با کودک متفاوتی روبرو هستیم ودر آموزش باید به این مراحل و ویژگی های هر دوره توجه نمود.  این مراحل عبارتند از :

۱-۱ مرحله از تولد تا هفت سالگی 

که در این مرحله به ترتیب ، مراحل حساس تاکید بر نظم،پرداختن به جزئیات ،بکار گیری دستها،راه رفتن،فراگیری زبان،و… دیده میشود. 

مونته سوری در بیان شرایط این مرحله می گوید:«همه این فراگیری ها خودبخودی است و بدون معلم انجام می شوند و در سنین تا قبل از هفت سالگی انجام میشود و وقتی که کودک همه کارها را  به تنهایی انجام داده است ،ما تازه آن موقع او را به مدرسه می فرستیم  و به عنوان یک کار بزرگ سعی میکنیم به او الفبا بیاموزیم !

 »همچنین ما گستاخی را به حدی میرسانیم  که تمام توجهمان را روی عیوب و کاستی های کودک  متمرکز می کنیم  که  در مقابل تواناییهای او بسیار ناچیزند.  

همچنین معتقد است بر حسب اینکه محیط زندگی کودک دارای تمدنی ساده یا پیچیده باشد، تار ذهنی او ( ذهن کودک را به شبکه تار عنکبوتی تشبیه نموده که در پی شکار لحظه ها و درک پدیده ها دام گسترده است. ) کوچک تر یا بزرگتر خواهد بود و به او امکان رسیدن به هدفهای  کمتر یا بیشتروبزرگتر را می دهد و لذا برغنی سازی محیط تاکید می نماید. 

عملا ،این مرحله ،فعالیتهای موسوم به « تمرینات زندگی روزمره » را شامل می شود،و با کنار زدن حدو حدود طفولیت ، رو به سوی استقلال و خودکفایی میرود. 

لذا در این مرحله تمرینات بردباری ،دقت و تکرار اهمیت فراوانی دارند.  

۱-۲ هفت تا دوازده سالگی :

 نیاز کودک به رهایی از محیط بسته و محدود،آشنایی با فرهنگ و تمدن و تجربیات اجتماعی ،مرحله گذر از ادراک حسی به  تفکر انتزاعی ،با تحول در مسائل اخلاقی ،تمایل به قضاوت کردار، ظهور وجدان ، درک مفهوم عدالت وتوجه به آن ،در این مرحله «عدالت در توزیع» در هر چیز،از تنبیه و تشویق گرفته تا هر رفتار خاص دیگر،و رعایت مساوات ،آنقدر مهم تلقی می شود که از انحراف شخصیت فرد بسوی خودخواهی و انزوا جاوگیری میکند.

در این مرحله باید ها و نباید ها، تمرینات اخلاقی و ارزشی مانند کمک به ضعفا ،کهنسالان،بیماران ، همچنین تمرینات ورزشی ، راهپیمائیهای طولانی ،که موجب رویارویی با یک زندگی جدی تر و سخت تر است ، توصیه می شود. 

در اینجا تفاوت یک معلم که کودکان را به یک گردش معمولی می برد با تشکیلاتی مانند پیشاهنگی،آشکار می شود.اولی آنها را فقط از یک محیط بسته خارج می کندو آنها را به راه رفتن وادار میکند تا محیط اطرافشان را از طریق حواس دریافت کنند.

اما این امر به هیچ وجه باعث علوّ شخصیت نمی شود چرا که کودک به طور غیرفعال در آن شرکت می جوید ، برعکس اگر بچه ها آگاهانه وبرای هدفی مشخص که آزادانه انتخاب کرده باشند،از مدرسه خارج شوند،نتیجه کاملا فرق خواهد کرد،همچون پیشاهنگی که گردهمائی آزادانه کودکان با اهداف اخلاقی است، و جذابیت آن ،با گردشهای طولانی ،شبهایی در هوای آزاد،مسئولیت هر فرد در قبال کار خود ،آتش ،اردو زدن و کمک کردن و … با پیوستن آزادانه فرد به جامعه هم سن و سالش ، ضمن اینکه وجدان فرد راتقویت میکند، رضایت مندی خارق العاده ای نیزایجاد می کند ،چرا که دستاوردهای کودکی خویش را بکار می بندد و با حقایق آشنا می شود.

 تعلیم و تربیت در این دوره باید به عنوان راهنما عمل کند،چیزی که برای کودک مهم است، احساس امنیت و ارامش در بزرگسالان است.

۱-۳ مرحله ۱۲ تا ۱۸   سالگی :

در نظر گرفتن مدرسه به عنوان محل ارائه آموزش یک دیدگاه است ،و در نظر گرفتن آن به عنوان محل آماده سازی برای زندگی ،نقطه نظر دیگری است در مورد  دومی ،مدرسه باید تمام نیازهای زندگی را برآورده سازد. تعلیم و تربیتی که مبتنی بر اصلاح کودک باشد یا او را مجبور کند ماهیت واقعی خویش را انکار کند، چنین تعلیم وتربیتی کودک را به طرف ناهنجاریها سوق میدهد.برعکس دوره پیش آهنگی که کودکان را در خارج از محیط مدرسه ،با زندگی سازمان یافته آشنا می سازدهمواره در این راستا مورد توجه بوده است.

 

۲- کودکان باید معلم ما باشند؛ 

نباید به کودکان به­عنوان موجودات ضعیف و بی­دفاعی نگریست که نیازهایشان تنها حمایت­شدن و کمک گرفتن از دیگران است، بلکه آنها موجوداتی الهی­اند که از لحظه­ی تولد دارای زندگی پرجنب و جوشی از نظر روحی هستند و به­ وسیله­ی فطرت هوشمندی هدایت می­شوند که به آنها توانایی ساختن شخصیت انسانی را می­دهد. از آنجا که این کودکان، بزرگسالان آینده هستند ما باید آنها را به­عنوان شکل­دهنده­ی اصلی بشریت بپذیریم. بزرگ­ترین راز پیدایش ما در درون کودک نهفته است و آنچه انسان را به کمال می­ر­ساند در درون او متجلی است.

کودکان معلمان ما هستند. اما با درنظرگرفتن کودک به­عنوان موجودی بی­اراده و بدون رهنموهای درونی، بزرگسالان او را مجبور به تسلیم­شدن درمقابل خواسته­های خود میکنند.

 بنابراین، بزرگ­ترها تمایلات طبیعی و حساس کودک را سرکوب می­سازند و در درون او مخالفت­ها و مقاومت­های سرسختانه­ای را بیدار می­کنند که به انحطاط و بیماری­های روانی منجر می­شود.

۳- در آموزش ، اشیاء بهترین مربیان هستند ، 

ماریا معتقد بود اشیائی که حواس کودکان را تحریک می کند و به آنان امکان فعالیت جسمانی می دهد،بسیار میتوانند اثربخش باشند .او ابتدا مهره هایی برای به نخ کشیدن،تکه پارچه هائی برای دوختن دگمه، وصل کردن مهره ها و به بند کشیدن آنها ،و درمرحله بعد که احساس کرد کارش نتیجه مناسبی داده است ، حروف الفبا را با قطعات چوبی ساخت و با این روش خواندن و نوشتن را به بسیاری از کودکان آموخت.

۴ – یکی از نکات مهم در رشد حرکات ریتمیک است که باعث پرورش و رشد جسمانی کودک می شود

۵ – کودکان باید راه خود را مستقلاً پیدا کنند 

کودک باید در فرایند آموزشی خود عامل فعالی باشد یا باید به او عنوان یک عامل فعال در فرایند آموزشی خود نگاه کرد. کودک کسی نیست که فقط در معرض اتفاقات قرار گیرد، بلکه کسی است که باید بوسیله اراده اش اتفاقات را بوجود آورد. به همین خاطر ما باید دائما” ساختمان تجربه مداومی را پی ریزی کنیم، چون کودک در هر لحظه ممکن است حرکت متفاوتی را انجام دهد. پس روش آموزش به خود کودک بستگی دارد.

۶- مونته سوری نسبت به خیال پردازی و تخیل کودکان حسی بدبینانه و انتقاد آمیز داشت

 و با اینکه معتقد به رعایت تمایلات طبیعی در رشد کودک بود،خیال پردازی را رد میکرد و معتقد بود کودک عاشق این است که در عوالم سحرآمیز غیر واقعی سرگردان شود اما با این کار او ارتباط خود را با دنیای واقعی از دست میدهد و داستانهای خیالی مانند جن و پری و بابا نوئل تنها او را به ساده لوحی تشویق میکندچون برخوردی غیر فعالانه دارد و فقط دریافت کننده است ،قدرت تشخیص و داوری در او پرورش نمی یابد ،در حالی که به این دو نیاز دارد.اگر بخواهیم تخیل خلاق را در کودک پررورش دهیم ،باید قدرت مشاهده و تشخیص او را در دنیای واقعی پرورش دهیم .

۷- اعتقاد به اصل  یادگیری از طریق فعالیت یادگیرنده. 

اگر از کودک مدرسه مونته سوری بپرسند : خواندن را از که آموختی ؟ پاسخ خواهیم شنید:«از هیچ کس ،من فقط کتاب را می خوانم تا ببینم آیا میتوانم آن را بخوانم.»

۸- «آموزش برای صلح» با هدف برقراری صلح پایدار

۹-  بازسازی اجتماعی و صلح با هدف   آزادی و اتحاد جوامع بشری

 فعالیت ها روش تدریس مونته سوری

 صرف نظر از اعتقادات پایدار قبلی­اش در مورد اینکه کودکان باید معلم ما باشند و نظریاتش در مورد آزادی و اتحاد جوامع بشری، وی متوجه مشکلات پیشرفت اجتماعی شد، از این رو مبارزه­ای را با عنوان آموزش آغاز کرد.     

 مونته­سوری اعلام کرد که هدف از آموزش، برقراری صلح پایدار و کار سیاستمداران، دورنگهداشتن دنیا از جنگ است. 

جرقه­های اندیشه­ی او باعث ایجاد امیدواری میان کشورهای اروپایی شد. تشکلات و گروهای سیاسی به پشتیبانی از او برخاستند و از اندیشه­های آموزشی او و ایده­هایش در مورد اینکه کودکان باید راه خود را مستقلاً پیدا کنند، استفاده کردند. 

هنگامی­که ماریا مونته­سوری در صحبت­هایش به صلح و جنگ اشاره کرد، برداشت­های مختلف از مفهوم این لغات، باعث ایجاد مفهوم جدیدی از نقد و بررسی شد و مفاهیم کهنه و سنتی درباره­ی جنگ و صلح را از بین برد و همچنین این برداشت­ها جرقه­ای تازه در افکار مدرن امروزی ایجاد کرد.

ماریا مونته­سوری با دقتی زیاد و صادقانه که همیشه در تحقیقاتش برای یافتن حقیقت به کار می­برد، این مسئله­ی جدید را بررسی و آزمایش کرد.

او در سال ۱۹۳۲، در یک سخنرانی معروف که  در اداره بین­المللی آموزش در ژنو، که در آن زمان مرکز جنبش­­های صلح­آمیز اروپایی­ها بود، درباره­ی مسئله صلح سخنرانی کرد.

 در سال ۱۹۳۶ یک کنگره­ی صلح اروپایی به بررسی جنبه­های سیاسی این مسئله پرداخت. در آن کنگره که در شهر بروکسل برگزار شد، ماریا مونته­سوری در مورد مسئله صلح سخنانی ایراد کرد و همچنین چند تن از سخنگویان سیاسی و برجسته اروپایی نیز در آن کنگره سخنرانی کردند.

هنگام وقوع جنگ داخلی در اسپانیا، او به لندن رفت و در انگلستان نیز در مورد صلح سخنرانی کرد.

در سال ۱۹۳۷ دولت دانمارک از مونته­سوری درخواست کرد تا در تالار پارلمان کوپنهاگ برای یک کنگره­ی مهم با عنوان «آموزش برای صلح» سخنرانی کند. 

دکتر مونته ­سوری در سخنرانی­اش به مسائلِ اخلاقی بشر اشاره کرد. تحت حمایت و کمک مالی یک مؤسسه­ی علمی پیشرفته، 

مونته­سوری در مدرسه­ی بین­الملی فلسفه، در دسامبر۱۹۳۷، سه سخنرانی ایراد کرد و در ژوئیه­ی سال ۱۹۳۹، همراه با گسترش و شدت­ گرفتن جنگ، برای انجمن جهانی مذهب، که یک مؤسسه­ی مذهبی بین­المللی بود، سخنرانی کرد.

ماریا مونته­سوری در آن زمان تمامی تفکرات اجتماعی، سیاسی، علمی و مذهبی را از ذهنش دور کرده بود. دانشگاه­ها، مؤسسات و انجمن­های کشورهای مختلف، در تصمیم­گیری­های خود برای تحول و بازسازی جامعه­ی بشری همگام و متحد شده و دکتر مونته­سوری را به­عنوان کاندیدای جایزه­ی نوبل صلح در سال ۱۹۴۹ و ۱۹۵۰ درنظر گرفته بودند.

تلاش­های بی­وقفه و دلسوزانه­ی او طی سال­های فعالیتش در هندوستان، که از سال ۱۹۳۹ شروع شده بود، باعث ایجاد یک پایه­ی علمی درباره­ی بازسازی اجتماعی و صلح جهانی شد و همچنین موجب شد که مونته­سوری یک نظریه­ی منسجم و یکپارچه را برای خوانندگانش در کتابی با عنوان تفکرات جذاب ارائه کند.

اینک چکیده ای از  اهم فعالیتهای مونته سوری  را، برای یادآوری بیشتر بیان میکنیم :

۱ .  راه اندازی اولین مرکز بهداشتی – تربیتی در محله فقیر نشین رم

۲ .  تلاش­های خستگی­ناپذیر به منظور یافتن راهی جدید در عرصه­ی آموزش   

۳ .  افتتاح اولین خانه­ی کودک  در ششم ژانویه­ی سال ۱۹۰۷ در شهر رم

۴ .  انجام آزمایشات مکرر در مورد  حالات ذهنی و روانی  کودکان و ویژگی­های شخصیتی آنها و رابطه آن با روش سنتی و اضطراب­آور آموزشی در خانه و مدرسه

۵ .  کارکردن با کودکانی از جوامع و فرهنگ­های مختلف در سراسر دنیا

۶ . ارائه­ی یک نقد و بررسی دقیق از اشتباهات و آسیب­هایی که در گذشته­ی کودکان وجود داشته است.  هدف اصلی نوشته­های ماریا مونته­سوری  به ­وجودآوردن درک جدیدی از توانایی­ها و نیازهای کودکان، به­ویژه در نخستین سال­های رشدشان ، بدون دیدگاه منفی و منتقدانه، بوده است.

۷- نوشتن مقالات و کتاب های متعدد

۸- سخنرانی های پرشور در مورد موضوعاتی چون توجه به نیازهای کودک، اصلاح سیستم آموزشی ، آموزش برای صلح ،

۹- راه اندازی مدارس نوین با روش آموزشی  کودک مداری و عمل گرایی   

۰ ۱ – استفاده از آموزش و پرورش برای  گسترش صلح  و دوستی بین ملتها

 نکات ویژه و مورد توجه در شیوه آموزشی مونته­ سوری: 

با آموزش کودکان در سال های حساسی از زندگی خود ، شیوه ی مونته سوری نه تنها کودکان را از کودکی طبیعی شان محروم نمی کند، بلکه پیشرفت های ذهنی و هوشی آنها را سرعت می بخشد. 
دوران حساس زمانی است که یادگیری کودک به سادگی انجام می گیرد و بیشترین واکنش را به محیط آموزشی دارد. تحقیقات نشان داده است که ذهن کودک توانایی جذب کامل بخش مختصری از مهارت ها را دارد. بنابراین بهتر است که آموزش ازطریق دستورالعمل های طبیعی دوران کودکی باشد.

 

ساختار خاص وسایل و کاربرد آنها در کلاس موجب خلاقیت کودکان می شود. با معرفی وسیله ای جدید، کودک هیجان زده می شود و بعد از معرفی و شناساندن آن توسط معلم، تمام تلاشش را می کند که روی آن تسلط کامل پیدا کند. 

استفاده ی مناسب از اشیا در محیط آموزشی کودک امری حیاتی است. ساختار در یادگیری کودک بسیار مؤثر است زیرا کودکان در ساختار، نظم و تکرار را می بینند و احساس امنیت می کنند. 

تمرکز به دقت و آرامش و گاهی اوقات نشستن نیاز دارد. 

برای کودک بسیار مهم است که با هدف ثابتی خود را مشغول انجام یک کار که خود نیز آن را انتخاب کرده است، بکند. 

وقتی که بچه ها کارشان را شروع می کنند به محل و مکانی مناسب نیاز دارند تا خود همه چیز را به طور عملی تجربه کنند.

 زیرا آنان ازطریق تجربه بیشتر از زمانی که به آنها می گویند که چه کار کنند، چگونه آن را انجام دهند و در کجا به کار بپردازند، رشد می کنند. اما همچنان توجه به برنامه های آموزش فردی برای تک تک دانش آموزان کلاس از ارکان اصلی این شیوه است.

زمان کافی برای فعالیت های گروهی و رشد اجتماعی وجود دارد. 

کلاس های مونته سوری باید کودک را تشویق به ایجاد رابطه ی هدفمند با دیگران در کلاس کند. به علت سن دانش آموزان، کمک های دوطرفه ی همکلاسی ها به یکدیگر و احترام به استقلال کودکان تشویق می شود، اما هرگز تحمیل نمی شود.

یک کلاس مناسب دربرگیرنده ی مکالمه، فعالیت های بیرونی، موسیقی و حرکت در کلاس است. 

وقت کافی برای بازی های تخیلی، موسیقی، هنر و خلاقیت وجود دارد. 

کودکان باید داستان سرایی کرده و آن داستان ها را بازی کنند تا در آنها اعتماد به نفس رشد کند. 

باید در کلاس ابزار هنرهای بصری برای پرورش برخی خلاقیت ها فراهم شود. 

دکتر مونته سوری به وجود یک برنامه موسیقی اصرار داشته، معتقد است که موسیقی بخشی خاص از خلاقیت کودک را رشد می دهد. 

امروزه بسیاری از کلاس های مونته سوری برای بالابردن کیفیت آموزشی از یک مربی موسیقی استفاده می کنند. 

در کلاس آزادی های زیادی برای کودک درنظر گرفته شده است. 

اصل بنیادی شیوه ی آموزشی مونته سوری، آزادی کودک است. 

آزادی عمل فردی موجب رشد شخصیت و کمال دانش آموز می شود. البته داشتن آزادی بیش از حد، برای مثال آزادی در استفاده از وسایلی که هنوز برایش مجهول هستند و به او معرفی نشده اند، فقط ذهن کودک را مشغول می کند. 

یک معلم خوب همیشه مراقب پیشرفت دانش آموزان است.

روی مهار تهای زندگی تأکید زیادی می شود. کودکان راجع به انجام برخی کارهای روزمره بسیار کنجکاو هستند. تمرین چنین فعالیت هایی توانایی های حسی، مهارت های حرکتی، همکاری، قدرت عمل و اعتماد به نفس و استقلال کودک را رشد می دهد.

هدف آینده سازی است. 

همه می دانیم که ویژگی های بنیادی مثل شخصیت، گیرایی و آرامش در سال های کودکی شکل می گیرند. برای رشد این ویژگی ها شیوه ی مونته سوری بسیار مؤثر است و کودکان در هر مقطعی می توانند از مزایای آموزشی آن بهره  مند شوند.

 آموزش مونته سوری کودکان را برای تحصیلات و زندگی آتی آماده می کند و با یک شیوه ی آموزشی سازمان یافته به موفقیت، رشد، استقلال، اعتماد به نفس و عشق نزدیک تر می نماید.

یک معلم خوب و دلسوز درمی یابد که دانش آموزان نیاز دارند به درستی راهنمایی شوند تا به نتیجه ی دلخواهشان برسند. 

تشویق کردن اما نه با جایزه، از برنامه های هر روز است، زیرا کودک به تأیید کارهایی که انجام می دهد نیاز دارد. 

آموزشگر باید دقیق باشد، زیرا تشویق و تحسین او نباید به کودک احساس فوق العاده بودن و استثنایی بودن را انتقال دهد. علاوه بر آن، معلم کاردان، همیشه کودکان را راهنمایی می کند تا مطمئن شود که هریک از کودکان کار خود را به درستی انجام خواهند داد.  (سایت دانشگاه الزهرا)

در تعلیم و تربیت  روش ماریا مونته سوری علاوه بر اینکه بر دیدگاه کودک مداری استوار است تاکید زیادی بر روی یادگیری از راه بکار بردن حس ها و بطور کلی یادگیری از طریق فعالیت های یادگیرنده و راهنمایی های معلم می نماید .

وسایل و دستورالعمل های او همگی بروی اعتقاد به اصل  یادگیری از طریق فعالیت یادگیرنده متمرکز است .(مقدمات برنامه ریزی پروند،ص ۱۴۱ )

مونته سوری در شیوه آموزشی خود توجه و تاکید زیادی بر موسیقی ، هارمونی و حرکات ریتمیک در آموزش داشت.تا آنجا که او حتی از شیوه های آموزشی موسیقی نیز انتقاد کرد و آن  را نیز متحول نمود. 

 اهالی موسیقی  در بیان و تمجید روش کار و شیوه ی آموزشی او ، ضمن اینکه او را «کودید مونته سوری » مینامد 

 در مورد مونته سوری مینویسند: (  به نقل از سایت خانه هنرمندان  )

کودید مونته سوری : او یک پزشک بود که به هیچ وجه موسیقی نمی دانست. وی در سال ۱۹۰۷ “خانه کودکان” را برای کودکان ۳ تا ۷ ساله تاسیس نمود و سعی کرد مسائل آموزشی تربیتی کودکان معلول را مطرح کند و از همین طریق به موسیقی دست یافت.

بنابراین، آراء نظرات “مونته سوری” اصلا” موسیقیایی نبودند، بلکه تعلیم و تربیتی بودند. 
مونته سوری معتقد بود کودک باید در فرایند آموزشی خود عامل فعالی باشد یا باید به او به عنوان یک عامل فعال در فرایند آموزشی خود نگاه کرد. 
کودک کسی نیست که فقط در معرض اتفاقات قرار گیرد، بلکه کسی است که باید بوسیله اراده اش اتفاقات را بوجود آورد. به همین خاطر ما باید دائما” ساختمان تجربه مداومی را پی ریزی کنیم، چون کودک در هر لحظه ممکن است حرکت متفاوتی را انجام دهد. پس روش آموزش به خود کودک بستگی دارد. 

اولین نتیجه ای که می توان از این روش گرفت این است که فرآگیری کودک بسیار آزاد است و آنرا در هیچ سیستمی نمی توان محدود کرد و به عقیده او ، 

 اشیاء بهترین مربیان هستند. 

او محیطی را بوجود آورد که در آن اشیاء همگی واقعی هستند، یعنی هیچ اسباب مصنوعی وجود ندارد. مونته سوری معتقد است کودک را نباید رها کرد بلکه مربی باید گام به گام با او حرکت کند. البته نه اینکه مثل کودکان رفتار کند، ولی حتی الامکان سعی نماید بیاموزد که چگونه با کودک رفتار کند.

 مونته سوری پس از همکاری با دوست موسیقیدانش “ماچرونی” (Maccriaronni) اساس دوره های آموزشی خود را بر مبنای درک مفاهیم موسیقی بنیانگذاری کرد.

 ابتدا صدا ها را دسته بندی نمود و با شیوه های مختلف کودکان را آزمود و تمریناتی را در جهت دقیق شنیدن صداها بعنوان برترین نمود آموزش موسیقی پایه ریزی کرد و معتقد بود بسیاری از فعالیتهای صدایی و غیر صدایی باید به آواز خواندن منجر شود. یعنی بچه ها صداهایی را که می شنوند باید بخوانند.

 نکته مهم دیگری که در روش مونته سوری حائز اهمیت است، حرکات ریتمیک است که باعث پرورش و رشد جسمانی کودک می شود. برای این منظور نیز “ماچرونی” با تغییر سرعت در قطعاتی که توسط پیانو می نواخت به کودکان می آموخت که چگونه به صداهای مختلفی که با سرعتهای متفاوت اجرا می شوند عکس العمل نشان دهند. ( سایت خانه هنرمندان )

 

ماریا مونتسوری روشی برای آموزش کلمات به کودکان داشت.

 

 

او آن را درس ۳ جلسه ای نامید. 

این درس با اشیای واقعی بهتر انجام می شود

مانند داشتن ۳ نوع میوه در فصل، سبزیجات، لباس یا ابزار آشپزخانه. 

چیزهای دیگر می تواند اشیای واقع گرایانه (تصاویر کوچکی از حیوانات) باشد 

که می توان آنها را در هر اسباب بازی فروشی یافت. 

زیراندازی روی زمین پهن کنید و اشیا را رو آن بگذارید 

یا با کودک آنها را روی میز قرار دهید. 

شخصی ممکن است این اشیا را داخل یک سینی یا سبد بگذارد 

تا بکار بردن آنها آسان باشد.

 جلسه اول: معرفی اشیا است. 

شی را به کودک نشان دهید و بگویید این یک (نام شی) است. 

سپس آن را روی زیرانداز قرار دهید 

و یا به کودک اجازه دهید آن را بگیرد و لمس کند و یا اگر امکان دارد آن را بو کند، 

سپس نام شی را تکرار کنید این روند را با اشیای دیگر تکرار کنید. 

اگر به کودک امکان لمس کردن و بو کردن شی داده شود بهتر در حافظه او می ماند.

 جلسه دوم: از کودک بخواهید شی ای را که نام می برید نشان دهد. 

“می تونی به من (نام شی) را نشون بدی؟”

 سپس جای آن شی را عوض کنید تا مطمئن شوید که کودک نام آن را یاد گرفته نه جای آن را. 

این کار جلسه درس را پر هیجان و جالب می کند. 

همچنین ممکن است از کودک بخواهید تا جای اشیا را عوض کند.

 این مرحله می تواند برای کودکان زیر ۳ سال بکار رود.

 از کودک بخواهید اشیایی را که نام برده اید در یک نقطه دیگر قرار دهد

 ( راه دیگری برای تشخیص اینکه کودکان نام اشیا را می داند)

 یا آنها را از جای خود بردارند و در سبد بگذارند و یا به دست شما بدهند.

 می توانید مجموعه واژگان را دسته بندی کنید. 

 

در این جلسه از کودک بخواهید اشیایی را که شما نشان می دهید نام ببرد. 

 

این جلسه عمدتا با بچه های بزرگتری که می توانند روان صحبت کنند انجام می شود.

 تعداد اشیا ممکن است با در نظر گرفتن نیازهای کودکتان افزایش یابد.

 

ویژگیهای تربیت کودکان به روش آموزشی مونتسوری

۱- کودک فعال است نه منفعل و ساکن. 

کودک کنجکاو و عاشق دانستن است، عاشق گشتن و یافتن نه علاقه مند به نشستن و یادگیری ساده.

 کودک باید ببیند، تجربه کند، لمس کند تا بیاموزد زیرا 

خمیرمایه وجودش از آنچه در دنیای اطرافش می بیند دارد شکل می گیرد 

و اگر او را در اتاقی کوچک حبس کنیم و بخواهیم تجربه هایمان را روی تخته سیاه برایش توضیح دهیم در حق او ظلم کرده ایم. 

شکل گیری هر چه غنی تر و بهتر شخصیت کودک خصوصاً در سال های اول دبستان در دست ما است. 

باید جهان اطراف او را در چارچوب مدرسه به بهترین و شادی بخش ترین روش ممکن به او نشان دهیم. 

باید رغبت به دانستن را در وجودش بیدار کنیم و بگذاریم هر لحظه آنچه که دوست دارد بیاموزد و نه بیشتر.

۲- مونتسوری ثابت می کند در زندگی خصوصاً در اولین سال های یادگیری یعنی بین ۳ تا ۱۰ سالگی، 

کودک اشتیاقی فراوان به یادگیری و تجربه دنیای اطرافش دارد 

و اگر معلم باتجربه و البته دوره دیده ای بتواند این انرژی و میل را به راه درست بکشاند و گوهره وجود کودکش را درک کند، 

علاقه و اشتیاق کودک چند برابر خواهد شد و راندمان آموزشی اش به طرز غیرقابل باوری افزایش خواهد یافت. 

از نظر یک معلم باتجربه، کودکان از نظر یادگیری با بزرگسالان تفاوت چندانی ندارند. 

آنها درست عین ما هویت و شخصیت منحصر به فرد خودشان، علایق خاص، هوش خاص و توانایی خاص دارند 

و اگر معلم بتواند این هوش و علاقه را تشخیص دهد، مثل نهالی که بر پایه های محکم استوار است، رشد خواهند کرد.

۳- شخصیت کودک در سال های اولیه تولد تا حدود شش، هفت سالگی تظاهر و تکامل می یابد. 

کودک در هفت سالگی می داند به هنر علاقه مند است یا ریاضی. 

اهل ورزش است یا بازی های فکری فقط نمی تواند این موضوع را برای ما تعریف کند. 

رضایت و سلامت ذهن آن کودک اینجا کامل به پدر و مادر و معلمش بستگی دارد، 

اینکه توانایی هایش را بشناسند، در مشکلات بیشتر کمکش کنند 

و کنجکاوی اش را درباره رشته یی که دوست ندارد به نوعی تحریک کنند 

و در مشکلاتش همراهی اش کنند. 

رضایت کودک از روش آموزشی اش تاثیرات مثبت غیرقابل تردیدی در توسعه سلامت، شخصیت، 

اعتماد به نفس وتوانایی او در دوره های بعدی زندگی اش دارد. 

هر چند همه کودکان باید ریاضی بدانند اما روش آموختن به آنها متفاوت است.

۴- در کلاس های مونتسوری اصل بر فعالیت گروهی و شناخت توانایی های خاص کودکان درسنین متفاوت است. 

این کار هم یک کلنی و جامعه کوچک را می سازد که 

همراه هم و با شناخت توانایی های هم کار می کنند، 

تحقیق می کنند و به هم کمک می کنند و هم 

هارمونی یادگیری درس ها را در کنار تعاون، همراهی، احترام به بزرگ تر، حمایت از کوچک تر، 

تکرار مسائل آموزشی و سرعت بخشیدن به آموزش به کودک افزایش می دهد. 

فراموش نکنید، کودکی که در کنار خواهر یا برادر بزرگ ترش بزرگ می شود هم زودتر حرف می زند، هم زودتر راه می رود و هم زودتر می آموزد.

۵- ابزارهای آموزشی مونتسوری یکی از قسمت های مهم این روش است؛ 

کتاب ها، اشیا، آزمایش ها و تجربه های کوچک برای کودکان جالبند 

و اجازه تحرک، مشورت، صحبت با یکدیگر، راهنمایی و بازی را حین آموزش گرفتن به کودکان می دهد. 

اتفاقی که در کلاس های خشک، با حالت  معمول(سکوت و دست به سینه) برای بچه ها نخواهد افتاد. 

کار گروهی و توانایی اصلاح اشتباهات، شجاعت صحبت کردن در جمع، شجاعت پذیرش 

اشتباهات و توانایی فعالیت در یک موضوع خاص و مطرح کردن هوش را به کودکان می دهد، 

زیرا ضعف ها هرگز نباید پوشیده شوند و مورد توبیخ قرار گیرند، هر کس در این جهان هوش خاص خودش را دارد.

بازی وسیله اصلی آموزش در روش مونتسوری است. 

می شود هنگام بازی یک نکته دقیق علمی یا یک مطلب سخت را به کودک آموزش داد. 

با این وسایل حتی می شود ریاضی را به کودک آموخت و استعدادهای ذاتی کودکان را کشف و تکمیل کرد. 

کودک باید بداند قابلیت جبران و بازگشت به مرحله اول را دارد 

و هیچ گاه به خاطر درک نکردن مساله یی یا بی تجربگی وندانستن، نمره نخواهد گرفت و تنبیه نخواهد شد. 

درست همین جا است که رقابت واقعی شکل می گیرد و کودک شانس خود را به هر شکلی امتحان خواهد کرد

 

خصوصیات دیگر روش مونتسوری

 

تعلیم و تربیت اولیه در خانه

از آنجا که کودکان معمولاً تا قبل از ۲یا۳ سالگی، به کودکستان یا مدارس مونتسوری وارد نمی شوند،

به همین دلیل، والدین و مراقبان آنها ، در واقع نخستین مربیان آنها هستند.

ما باید تشخیص دهیم که وظیفه ی ما، جهت دادن به یادگیری کودکانمان نیست،

بلکه باید به تلاش های آنان برای یافتن تسلطی مستقلانه بر محیط، احترام بگذاریم.

ولی نباید آنان را فراموش کنیم یا به آنان بی توجه باشیم.

وظیفه ی ما، فرصت دادن به آنان برای یادگیری آن چیزی است که برای آنان حیاتی است

و به آنان فرصت پیگیری علایقشان را بدهیم

خانهء کودک

اولین اقدام بانو مونتسوری حذف کلمهء مدرسه و پیشنهادی اصطلاح دیگری به نام‏ «خانهء کودک»بود.

در خانهء کودک مربی هیچ‏ گونه شباهتی با«معلم»به مفهوم سنتی کلمه‏ نداشت

و بیشتر نقش پرستار مراقب کودک‏ را بازی می‏کرد.

در خانهء کودک طفل آزادی‏ کامل دارد

و هیچ عاملی شکوفایی طبیعی‏ جسمی و عقلی او را یه تعویق نمی‏اندازد.

تجهیزات خانهء کودک به هیچ‏وجه مشابه مدارس‏ عادی نیست

و به تناسب احتیاج و دید کودکان‏ تغییر می‏کند:

میزها،صندلیها،تخته‏سیاه، اثاثه و آنچه در اطراف کودک است

با شکل و اندازهء کوچکتر ساخته می‏شود تا کودک‏ بتواند در صورت لزوم به آسانی آنها را

جا به جا کند و از نقطه‏ای به نقطهء دیگر ببرد.

کلیه ابزار و آلات موجود در محیط زندگی‏ از قبیل:

قاشق،چنگال،ظروف آشپزخانه، گلدان،جارو،مبل و غیره به اشکال کوچک‏ و متناسب با

احتیاجات کودکان ساخته‏شدهاست.

در بین این اشیاء ظروف چینی و شکننده هم هست که غیر طبیعی نباشد.

اگر کودکی ظرفی را شکست،کسی او را سرزنش یا تنبیه نخواهد کرد.

کافی است که‏ کودک خود متوجه این اشتباه گردد و به‏ تدریج با مفاهیم احتیاط و مراقبت آشنا شود.

اتاقهای درس روشن و مفرح است.

دیوارها را با رنگهای شاد و زنده‏ای رنگ- آمیزی کرده‏اند.

در چنین محیطی کودک‏ احساس نشاط می‏کند و آزادی عمل کامل‏دارد که هر طور مایل است رفتار نماید

استقلال و تمرکز حواس

در خانه ی کودک طفل در عین آزادی،تحت‏ مراقبت دائمی و پنهانی است.

مربی دقیقا مراقبت اوست و هرروز گزارش رفتار و حرکات او را در دفتری ثبت می‏کند.

بر طبق بررسیهایی که خانم مونتسوری‏ به عمل آورده است کودک دو ساله سعی می کند

آنچه را در دسترس اوست جمع‏آوری و در نقطه روی هم انباشته کند و در دو سال بعد تدریجا با نظم و ترتیب آشنا می شود.

در چهار سالگی کودک می‏تواند علامات، خطوط و نقطه‏هایی به وجود آورد و با نوشتن‏ آشنا شود.

آنچه قابل اهمیت است این است که‏

مربی نباید مانع بروز تغییرات درونی و یا اعمال خارجی کودک شود؛

بلکه باید آنچه را نمایش خارجی این تغییرات را آسان می‏سازد فراهم کند و در اختیار کودک قرار دهد.

به‏ عنوان مثال برای آماده کردن کودک به شناسایی‏ الفبا

 

 

باید حروف الفبا را به تعداد زیاد و اندازه‏های مختلف و رنگهای متنوع تهیه‏ کرد 

و در اختیار کودک گذارد تا با آنها بازی‏ کند.

بهتر است که این حروف از کاغذ سنبادهء نرم تهیه شود که کودک بتواند با نوک‏انگشتان خود زبری آنها را لمس کند. 

تجربه نشان داده است که کودکان این‏ حروف را لمس می‏کنند،

آنها در جهات مختلف‏می‏چرخانند،با آنها بازی می‏کنند و بالاخره‏ ضمن بازی آنها را ردیف می‏کنند 

و گاهی‏ اوقات کلمه‏ای می‏سازند.

این عمل جوابگوی‏حساسیت و تحرک کودک است.

آنچه کودک‏ از راه حواس بشناسد در بیداری قوای ذهنی‏ او اثری دارد که هیچ‏گاه از راه بیان نمی توان به آن نایل گردید 

 

فرض بر این است که اگر محیط مدرسه، به مواد آموزشی صحیح مجهز باشد-

یعنی آنچه با نیازهای درونی کودکان در دوره های حساس زندگی، منطبق است-

آنگاه کودکان مشتاقانه خودشان و بدون سرپرستی بزرگسالان، با آنها کار خواهند کرد.

مونتسوری ابتدا زمانی را صرف مشاهده ی رفتار کودکان در کار با مواد آموزشی مختلف کرد.

سپس آن گروه از موادی را که خود کودکان اظهار داشتند که برایشان ارزش بیشتری دارد، نگه داشت.

کودکان هنگامی که به موادی آموزشی که عمیقاً با نیازهای درونی آنان ارتباط داشت،

با تمرکز حواس شگفت آوری به آنها مشغول می شدند و بارها و بارها روی آن کار می کردند

و در پایان، شاد و آرام بودند، گویا به آرامش درونی رسیده اند

و با کار فشرده، حالت طبیعی خود را باز می یابند.

به همین دلیل، مونتسوری این فرایند را بهنجارسازی نامید

و هدف خود را ایجاد مطلوب ترین محیط برای چنین تلاشهای ملموسی قرار داد

آزادی عمل یا انتخاب آزاد

چه خوب است که کودکان در انجام اعمال‏ خود آزادی عمل داشته باشند.

 

 

کودکان خردسال‏ را نباید وادار کرد که راه برود یه دست و پاو بازوهای خود را حرکت دهد.

می‏توان در مواقع مقتضی به او کمک کرد، لیکن بهتر است که آزادی عمل او از بین نرود.

 

بسیاری از معلمان عادت دارند که کودک‏ را به راهی که خود مایلند هدایت کنند

و با این عمل در حقیقت سیر ترقی و پیشرفت‏ او را متوقف سازند.

خانم مونتسوری در خانهء کودک مربیان را وادار می‏کند که

وسایل‏ تربیتی و آموزشی لازم را در اختیار کودکان‏ قرار دهند و در جواب کسانی که می‏گویند

« آیا باید راه استفاده از این وسایل را هم‏ به آنان آموخت؟»

جواب منفی می‏دهد و عقیده‏دارد:

کودک وقتی مکعبها،استوانه‏ها،گلوله‏های‏ کروی شکل را دید و با دست لمس کرد،

به‏ تدریج راه استفاده از آنها را کشف خواهدکرد و این همان روشی است که روسو توصیه‏ می‏کرد.

تنها وظیفهء مربی آن است که

مراقب‏ باشد که کسی مزاحم آزادی عمل کودک نشود .

مونتسوری معتقد است که خود کودک‏ بهتر از هرکسی می‏تواند زمان و کیفیت‏ فعالیت خود را تنظیم نماید.

متأسفانه‏بزرگسالان بدان موضوع عادت نکرده‏اند

و از خلاقیت و سازندگی کودکان واقف نیستند،

به همین جهت در کلیه کارهای آنان دخالت می‏کنند و نام این دخالت را هم تربیت‏ می‏گذارند

مونتسوری با مشاهده ی کودکان، نیاز به نظم را در آنان دید.

بر این اساس، مونتسوری محیط را به نحوی تغییر داد

تا کودکان بتوانند این نیاز را ارضا کنند  فعالیت های زندگی روزانه، بخشی از برنامه ی درسی کودکان شد.

در کودکان ۲ ساله نظم و ترتیب محیط، بسیار جدی تلقی می شد و عمیق ترین نیاز این کودکان را ارضا می کرد.

معلم باید مواد آموزشی را به گونه ای ساده و واضح، به کودکان معرفی می کند

و سپس برای مشاهده رفتار آنها،در کناری می نشیند.

او تمرکز حواس و تکرار را در کودکان مورد مشاهده قرار می دهد.

اگر کودکی برای تکلیف جدید آمادگی نداشته باشد،

آن تکلیف به روز دیگری موکول می شود.

معلم باید مواظب باشد که از القای این اندیشه که کودک باید تکلیف معینی را یاد بگیرد،

 اجتناب کند.

به گفته ی مونتسوری، برخورد معلم به عنوان مشاهده گر، اساساً باید کنش پذیر و منفعل باشد

پاداش و تنبیه

معلم معمولی غالباً به این نتیجه می رسد که

کودکان برای تکالیفی که به عهده ی آنان گذاشته می شود، فاقد اشتیاق هستند.

بنابراین معلم به وفور، از پاداش ها و تنبیه های بیرونی، تحسین، نمره ، تهدید و انتقاد، استفاده می کند.

ارزشیابی های بیرونی، به خوداتکایی و استقلال کودکان نیز صدمه می زند.

مونتسوری نیز نظیر روسو، از این موضوع در شگفت بود که

کودکی که درباره ی تأییدهای بیرونی نگران است،

چگونه تفکر مستقل را یاد خواهد گرفت.

بنابراین در کلاس درس مونتسوری، پاداشها و تنبیه ها جایی ندارد،

و کودکان مواد درسی را براساس سایق فطری برای تکامل توانایی هایشان انجام خواهند داد.

مونتسوری با این موضوع موافق است که

برای کودکان لازم است که از اشتباهات خویش آگاه شوند،

ولی برای این امر به پاداش و تنبیه و بزرگسالان احتیاجی نیست.

به همین دلیل، مونتسوری مواد آموزشی بسیاری را که دارای کنترل اشتباه درونی بودند، تهیه کرد.

مثلاً استوانه هایی که ابعاد فضایی را به کودک یاد می دهند

دارای این کنترل هستند.

 

اگر کودکی هر استوانه را در جای خودش(سوراخ    اندازه ی آن) قرار ندهد،

 

 

 یک استوانه اضافه خواهد آمد و سپس کودک اشتباه خود را اصلاح می کند 

 

 

 

 

آمادگی تدریجی

مونتسوری دریافت کودکان نمی توانند در یک زمان،

مهارت های زیادی را فرا بگیرند.

مثلاً کودکان ۴ ساله نمی توانند دکمه های لباس و بند کفش را ببندند،

زیرا آنان فاقد مهارت های حرکتی لازم هستند.

مونتسوری مواد آموزشی خاص برای آموزش مهارت به صورت قدم به قدم بیاموزند.

مثلاً قاب های درشتی ساخت تا کودکان بستن بند کفش و دکمه را با حرکات عضلانی درشت تر تمرین کنند.

همچنین اصل « آمادگی غیر مستقیم» را مورد استفاده قرار داد.

بدین معناکه به کودکان تکالیف غیر مرتبطی نظیر بریدن سبزیجات و… می داد

تا همزمان مهارت های فرعی را بیاموزند و برای تکلیف اصلی آمادگی بیشتری پیدا کنند

اصول روش مونته سوری

 

 بر چند اصل تاکید داشت:

  •  احترام به کودک به عنوان یک فرد
  • آگاهی از روند رشد کودک و این که کودک بسیار دقیق و حساس مشاهده شود
  • توجه به این نکته که بازی کودک، کار کودک است.

 

مسئولیت بیش تر برای کسب نتیجه ی بهتر 

افزایش انعطاف پذیری و کنترل نزدیک 

عرضه ی گزینه های بیش تر به والدین برای گزینش روش مناسب

 تأکید بر روش هایی که کارایی شان ثابت شده است.

 

 نظم از درون آزادی زاده می شود.

اجازه دهید که کودکان بنا بر طبیعت واقعی خویش، آزادانه رشد کنند.

کودکان می آموزند که از خود، از دیگران و از محیط زیست مراقبت کنند.
 
واینکه هیچ کودکی جا نمی ماند  

مقایسه روش اموزشی( آموزش سنتی و آموزش مونته سوری)

آموزش سنتی

۱- تاکید بر دانسته ها و توسعه ی اجتماعی

۲- غالب و فعال بودن معلم، تابع بودن کودکان

۳-ایجاد انضباط اجباری و از طریق انگیزه های بیرونی اتفاق می افتد

۴ – آموزش فردی و گروهی هماهنگ با آموزشهای بزرگ ترها انجام می شود.

۵-گروهها حسی هستند.

۶ – بسیاری از آموزش ها به وسیله ی معلم و بدون تشویق به هم کاری شکل می گیرد

۷- انتخاب دوره های تحصیلی برای کودکان با توجه ی بسیار کم به توانایی و حضور کودکان

۸- کودک به وسیله ی معلم راهنمایی شده و ایده می گیرد

۹-کودکان فرصت محدودی برای کار ویژه ای که به آن ها سپرده می شود دارند.

۱۰- گام های آموزشی به وسیله ی گروه ها و یا معلم هماهنگ می شوند.

۱۱- اگر کلیات کار درست باشد، نکته های اشتباه به وسیله ی معلم مناسب سازی می شود.

۱۲- آموزش تقویت برونی توسط عادت بازگویی و تشویق و تنبیه شکل می گیرد.

۱۳- برای گسترش حواس ابزار محدود وجود دارد.

۱۴- تاکید کمی بر روی مراقبت از خود و بهداشت

۱۵- کودکان برای خود وکیل یا نماینده انتخاب می کنند و تشویق می شوند بر جای خود بنشینند و در جلسه های گروهی تنها شونده باشند.  

۱۶-  حضور والدین نه بر اساس شرکت در پروسه ی آموزشی است، بلکه بر اساس قاعده های تعیین شده عمل می کنند.

 

آموزش مونته سوری


۱ – تاکید برداشته های علمی، پایه ها و توسعه ی اجتماعی

۲ – نقش فرعی معلم – کودکان در آموزش فعال و شریک هستند

۳- محیط و روش مشوق انضباط درونی است

۴- آموزش فردی و گروهی ، هماهنگ با تمایلات هر دانش آموز و متناسب با روش ها انجام می شود.

۵- گروه های متفاوت سنی با هم حضور دارند.

۶- کودکان به آموزش و همکاری و کمک به یکدیگر تشویق می شوند.

۷ – انتخاب کار به وسیله ی خود کودکان با توجه به توانایی و حضور کودکان

۸- استفاده از عقیده های خود کودکان برای استفاده از ابزار آموزشی

۹- کودکان به اندازه ای کار می کنند که پروژه ی انتخابی آن ها لازم دارد.

۱۰- کودک، گام های آموزشی را با اطلاعات درونی خود هماهنگ می کند.

۱۱- کودکان به نقاط ضعف خود با بررسی مجدد ابزار پی می برند

۱۲- آموزش تقویت درونی کودکان به وسیله ی گفت و گو درباره ی فعالیت ها و احساسات درونی

خویش (خودتشویقی) شکل می گیرد.

۱۳- برای گسترش حواس ابزارهای چند لایه وجود دارد.

۱۴- سازمان دهی برنامه برای مراقبت از خود و بهداشت شخصی و عمومی

۱۵- کودکان می توانند در جای مناسب کار کنند، به اطراف حرکت کنند، در صورت لزوم صحبت کنند،

 در کارهای گروهی نظر بدهند و در انضباط و اداره ی کلاس همکاری کنند.

۱۶- سازمان دهی برنامه ی والدین، تفهیم فلسفه ی مونته سوری و شرکت آن ها در پروسه ی آموزش.

کودکان در روش مونته سوری می آموزند به شکل گروهی و مستقل فعالیت کنند. 

آن ها به دلیل تشویق در تصمیم گیری از دوران اولیه ی کودکی 

قادرند بسیاری از مشکلات و مسایل خود را حل کنند. 

در عین حال این کودکان حق انتخاب ویژه برای ارایه ی فعالیت و مدیریت زمان دارند. 

آن ها تشویق می شوند ایده ها را تغییر دهند و با دیگران آزادانه گفت و گو کنند. 

مهارت آنان در شریک شدن سبب هماهنگی شان با روش های جدید می شود. 

برنامه های مونته سوری بر پایه ی خود محوری است، نه فعالیت های رقابتی. 

کمک به توسعه تقویت ذهنی و اعتماد در قالب و تغییر دیدگاه های مثبت در مقایسه ی روش 

مونته سوری با سایر  روش‌ها ملموس است

ساختار آموزشی مونتسوری و نکات وکلیاتی در مورد ان

ساختار آموزشی مونتسوری به سه گروه تقسیم می شود:

کودکان از یک تا سه ساله.

کودکان از سه تا شش ساله.

کودکان از شش تا دوازده ساله

دوره یک تا سه ساله:

در یک آموزشگاه مونتسوری، کودکان در سن های گوناگون با هم در یک گروه کار می کنند و آموزش می بینند.

 آن ها از یکدیگر می آموزند، به یکدیگر کمک می کنند. تنبیه و تشویقی وجود ندارد. کودکان می اموزند که از خود، از دیگران و از محیط زیستشان مراقبت کنند.

پایه آموزش بر مشاهده، آزادی شخصی و پیوند با محیط زیست نهاده شده است.

کودکان آزادند که تا هروقت خواستند بازی کنند. پس از بازی، اسباب بازی و میز و صندلی را به جای خود بازگردانند و یا این که بازی نکنند.

در این روش، آموزش پیش از تولد و حداکثر همزمان با آن آغاز می شود.

آموزش در تمام زمینه ها، بر این مبنا که کودک راهش را به سوی آزادی و استقلال تا به آخر بپیماید..

به گمان وی، نظم یعنی مراقبت اجتماعی و ارزش های آن. یعنی کنترل خود، حس مسئولیت و همکاری با جمع.

آموزش در زمینه های گوناگون از تولد تا سه سالگی:

* موسیقی.

موسیقی و سخن گفتن قبل از تولد آغاز می شود.

باید کودک به موسیقی گوش کند. وسایل بازی به صورت و وسایل موسیقی باشد. کودک حتا در شکم مادر باید موسیقی گوش کند.

* کشف.

کودک در همین سن شروع به کشف جهان می کند.

 با رنگ ها و شکل ها به یاری او بشتابید.

اسباب بازی ها باید در این زمینه به او کمک کند.

* زبان.

 در سه سال اول بسیار مهم است.

کودک را در گفتگوها شرکت دهید. با او حرف بزنید. لالایی بخوانید.

* هنر.

باید کمک کنید تا هنر در زندگی کودک جاری باشد.

دست های او را ورزش و پرورش دهید. به او دستی بدهید که بتواند به آن اعتماد کند.

چشمی که ببیند. روحی که احساس کند.

کشیدن با گچ. بریدن کاغذ و چسبانیدن آن به دید هنری او کمک می کند.

 به دیوار اتاقش نقاشی و تصاویر هنری بیاویزید.

* گیاه و جانور.

فضایی از عشق به گیاه و جانور بیافرینید.

 با او به جنگل و به کنار دریا بروید.

به صدای پرندگان و موج گوش کنید.

بگذارید هر روز ساعتی را در طبیعت بگذراند.

وقتی که راه افتاد با او به چیدن میوه و گل بروید.

برایش مدل حیوانات برای اسباب بازی بخرید.

بگذارید با گل و خاک و سنگ بازی کند.

* ریاضی و علوم.

یک آموزگار کافی نیست که کودکان را دوست داشته باشد و درکشان کند.

او نخست باید هستی را دوست داشته باشد و درک کند.

بازی با سنگ و خاک را با کودکان آغاز کنید.

 نترسید. دریا، ابرها، ستاره ها را با کودک تماشا کنید.

در این باره با او حرف  بزنید. مانند کودکان.

نحست خودتان باور کنید که در بهشت زندگی می کنید.

خانه شما توپی است که گرد حورشید می گردد.

با او بشمارید. وزن کنید. با قدم زدن اندازه بگیرید.

با انگشتان بشمارید. ستاره ها را، درخت ها را بشمارید.

* محیط زیست.

کودکان را در تمیز کردن خانه، شستن ظرف ها، گرد گیری، تهیه غذا شریک کنید.

از یک تا چهار سالگی، کودکان را به این کارها عادت دهید.

کار خانوادگی در هر سنی پایه آموزش است.

– بگذارید که لباس هایش را درآورد. بپوشد. نگه داری کند.

– باغبانی کند. تمیز کند.

– غذا بیاورد. ببرد. تشکر کند. خواهش می کنم را یاد بگیرد.

خودتان باید بگویید و بکنید تا او نیز فرا گیرد.

گاندی می گوید: شادی از کار برمی خیزد.

* تمرکز.

تمرکز بر هر کاری را به او بیاموزید.

تمرکز بر روی ساختن یک حانه با شن. تمیز کردن یک هویج. نقاشی کردن.

به هنگام کار وسایل واقعی در اختیارش بگذارید.

همه وسایل باید جای مشخصی داشته و همه خانواده از آن اطلاع داشته باشند.

کودکان تنها در تجربه رشد می کنند. در کار.

* آموزش با آموزش ، نه با تصحیح کردن.

 کودکان را تصحیح نکنیم، مگر در مواردی که حطرناک است.

همیشه به او حق انتخاب بدهیم:( می خواهی بروی بخوابی یا این که اول یک قصه گوش کنی!)

* اسباب بازی.

اسباب بازی های چوبی بهتر هستند، زیرا به واقعیت نزدیک ترند.

اسباب بازی نه تنها در اتاق کودک بلکه باید در محیط زندگی باشد.

هنگام درست کردن یک اسباب بازی فوری به او کمک نکنید.

به او اعتماد داشته باشید. وقتی دارد کاری انجام می دهد، به کار او احترام بگذارید.

سن ٣ تا ۶ سالگی

همان روش ها را ادامه دهید. آموزش باید آزادانه، در طبیعت و زنده و همراه با بازی و شادی باشد.

*جغرافیا

در زمینه جغرافیا یک کره جغرافی در این سن کمک بزرگی است.

آگاهی کودک را پیرامون زمین، ستارگان، دریاچه و دریاها با این وسیله بالا ببریم.

نام دریاها و اقیانوس ها را یاد دهیم.

ویدیو های مناسب در این زمینه زیاد هستند.

 تماشای غروب آفتاب. رفتن لب دریا و جمع کردن گوش ماهی و بازی با شن هم چنان زمینه فراگیری علوم هستند.

*ستاره شناسی

هنگام شب با تماشای ستارگان، به او ستاره شناسی و جهت یابی یاد دهیم.

*فیزیک

 با اب بازی. درست کردن حباب با صابون، بازی با آهن ربا، باتری و لامپ های کوچک، شمع و چراغ قوه و ایجاد سایه ها ، دانش فیزیک او را گسترش دهیم.

در تمام این آموزش ها باید مانند یک کودک به آموزش نگاه کرد. بادکنک ها و ساختن بادبادک و پرواز دادن آن می تواند بسیار کمک کند.

فرورفتن چیزها در آب یا ماندن آن ها روی آب را با بازی و آزمایش یاد دهیم. بازی های بسیار ساده در یک روز زمستانی در خانه و با یک تشت آب.

*

 وقت ان است که یک طبقه از یک قفسه را در خانه برای طبیعت در اختیار او بگذارید. یک سنگ زیبا از کنار دریا، یک گوش ماهی، لانه ی اٿتاده یک پرنده، فسیل، برگ، گلی خشکیده می تواند اولین موزه کوچک  طبیعت را برای او ایجاد کند.

*

در حیاط یا بالکن ظرفی برای غذای پرندگان بگذارید.

با او به پارک بروید و به پرندگان و ماهی ها غذا بدهید.

*

در زمینه تاریخ پیدایش زمین و قصه های گذشته با او حرف بزنید.

داستان ادم های معروف را تعریف کنید.

با نقشه، کره، پرچم ها در باره کشورها به او بیاموزید.

 در باره لباس ها، رقص ها، موسیقی کشورهای مختلف با عکس و فیلم به او بیاموزید.

*

یک موزه کوچک هنر برایش ایجاد کنید. یک طبقه از یک قفسه کافی است.

رنگ، کاغذ، قلم باید همواره در اختیارش باشد.

*

دست ها باید به کمک فکر بشتابند تا اندازه ها را فرا بگیرد.

اندازه ها، وزن ها، را با کمک دست و وسایل خانه به او یاد بدهیم.

به تلفن جواب بدهد.

عدد های ساده و جمع وتفریق های ساده را به هنگام خرید و بازی یاد بدهیم.

سن ۶ تا ۱۲

 

دوران فراگیری همکاری و آرامش و صلح.

 پس باید زبان دیگری فرا گیرد. اگر کودکی دوزبانه است، حال باید زبان سوم را یاد بگیرد.

 

مرحله ی عبور از مواد و موجودات قابل لمس به دنیای خیال و مجردات.

دوره حرکت به سوی اخلاق و زیرکی.

صلح، همکاری، آرامش از درون ما و خانه ی ما آغاز می شود.

شش سالگی، تولدی دوباره است.

برنامه کار او باید بر دیوار اتاقش باشد.

دوره استفاده از نقشه، نمودار، آزمایش و تجربه های شخصی است.

*بیوگرافی. 

 

 نوشتن بیوگرافی را از پدر و مادر، دوستان وفامیل باید آغاز کرد. اطلاعاتی چون: تولد. ازدواج. تحصیلات. کار. اخلاق. روابط فامیلی.

 

باید به او آموخت که هر لحظه از زندگی، در تمام کاینات، تازه و منحصربفرد است.

 لحظه ای که هرگز قبل ار آن نبوده و هرگز دوباره نخواهد بود.

ما نباید تنها به آن ها بگوییم که پایتخت فرانسه پاریس است و دو به اضافه دو چهار می شود،

 بلکه باید به او بگوییم که:

تو می دانی که کی هستی؟ یک معجزه!

 یک معجزه یگانه! در یک میلیون سال گذشته کودکی چون تو نبوده است و نخواهد بود. 

نگاه کن! به دستانت. به پاهایت. به انگشتانت. تو می توانی شکسپیر یا میکل آنژ یا بتهوون باشی. 

تو ظرفیت همه چیز را داری. بله! تو یک معجزه ای!

وقت است که انسان و تاریخ را بهتر بشناسد.

– از شش تا هشت سالگی. دوران قبل از تاریخ. انسان و گیاه و جانور چگونه پیدا شد.

– هشت تا ده سالگی. تمدن ها. پیدایش شهر ها و کشورها.

– ده تا دوازده سالگی. تاریخ انسان. در این هنگام رفتن به موزه ها و استفاده از فیلم ها برای یاد دهی این موارد بسیار مفید هستند:

– غذا. لباس. جنگ. دفاع. وسایل روشنایی. ارتباطی. هنرها

– کار. بازی. دانش.

– عشق. خودشناسی.

وقت آن است که تخیلات او به عمل درآید.

ساختن کاردستی، نقاشی، نوشتن داستان، شعر بنیادهای جامعه گرایانه را در او برپا می دارد.

حال باید قفسه ای برای کارهای خودش داشته باشد. کارهایی که در یک سفر به یک مزرعه یا انجام یک مصاحبه یا یک پژوهش ساده تهیه کرده است. آلبومی از عکس ها و نقاشی ها یش.

فراموش نکنیم که آموزش باید آزادانه و با آزمایش و همراه بازی و شادی باشد. کودک باید درس هایش را زندگی کند.

 حالا نه تنها با دستانش کار می کند. با چشمانش می بیند و با احساساتش، حس می کند؛

 بلکه با تخیلات و آرزوهایش بال می گیرد و پرواز می کند.

حالا با خواندن کتاب ، می تواند همبال دیگران پرواز کند.

حالا می تواند به دو یا سه زبان سخن بگوید و ٿکر کند.

حالا می تواند شنا کند. موسیقی بنوازد. نقاشی کند یا …

دنیای او، اینک رنگین کمانی از نور، رنگ، موسیقی و رقص است.

خصوصیات مربی و محیط آموزشی ازدید مونته سوری

دکتر مونته سوری در همه نوشته هاو آثار خود به نقش محیط و مربی در رشد همه

جانبه کودک تأکید می نماید.

وی محیطی رااز نظر مادی و اجتماعی توصیه می کندکه با نیازهای کودکان و فعالیتهای آنان

 منطبق بوده،

ابزار و وسایل جذابی در اختیار کودکان قرار دهد تا آنان به آزادی از طریق دستکاری ابزار

و به کمک اکتشاف شخصی، تواناییهای بالقوه خود را رشد دهند

مونته سوری در مربی دوره های پیش از دبستان،

فرد مشاهده گر ، صبور و با حوصله ای را می بیند که می داند چگونه مشاهده کند،

چگونه کودکان را در یادگیری و استفاده از ابزارها ولوازمی که با دقت و با در نظر گرفتن

تواناییهای آنان تهیه شده هدایت و کمک کند تا کودکان در طی فعالیتهای آزاد خود و کار با

گروه، مهارتهای اجتماعی، انضباط، اصول آزاد منشی و حل تعارضات شخصی را تمرین کنند

در محیط آموزشی مونته سوری، کودکان نیازهای خود را به وسیله ی فعالیت های انفرادی و 

خود به خودی برآورده می کنند. 

حساسیت های کودکان و تمایلاتشان، انتخاب های آن ها را تعیین می کند. 

در این نظریه برای آموزش تمرکز و انضباط به کودکان در کنار یادگیری سایر مهارت ها، 

مواد آموزشی که اندیشمندانه انتخاب شده اند در اختیارشان گذاشته می شود. 

در محیط آموزشی مونته سوری، مربی، 

مواد آموزشی مورد نیاز کودک را در اختیار او می گذارد تا بتواند کار خود را انجام دهد .

با در نظر گرفتن اهمیت اساسی محیط زندگی کودک در خانه، 

مربی را به شناخت فرهنگ خانواده و ایجاد پیوند نزدیک با آن و هماهنگ کردن روشهای

تربیتی خانواده

باتلاشهایی که در کودکستان ها در جهت ایجاد شخصیتی سالم، متعادل و جستجو گر انجام می 

گیرد تشویق می نماید

 

 

 

در کل روش اموزش مونتوری:

 تربیتی بر پایه آموزش است که 

روی تک تک کودکان و نیازهایشان تمرکز می کند. 

سهم اصلی او در کمک به ما برای آموزش و پرورش کودکان در این زمینه هاست:

 

 

 

۱- فراهم کردن طبیعی ترین و امن ترین محیط برای کودک،

 

 

۲- تماشای کودک که آزادانه در این محیط زندگی می کند،

 

 

۳- سازگار کردن محیط به طور مستمر به شکلی که 

 

 

 

کودک به بالاترین توانایی های فیزیکی، ذهنی، احساسی و روحی خود برسد.

 

اینک چکیده ای از  اهم فعالیتهای مونته سوری  را، برای یادآوری بیشتر بیان میکنیم :

۱ .  راه اندازی اولین مرکز بهداشتی – تربیتی در محله فقیر نشین رم

۲ .  تلاش­های خستگی­ناپذیر به منظور یافتن راهی جدید در عرصه­ی آموزش

۳ .  افتتاح اولین خانه­ی کودک  در ششم ژانویه­ی سال ۱۹۰۷ در شهر رم

۴ .  انجام آزمایشات مکرر در مورد  حالات ذهنی و روانی  کودکان و ویژگی­های شخصیتی آنها و رابطه آن با روش سنتی و اضطراب­آور آموزشی در خانه و مدرسه

۵ .  کارکردن با کودکانی از جوامع و فرهنگ­های مختلف در سراسر دنیا

۶ . ارائه­ی یک نقد و بررسی دقیق از اشتباهات و آسیب­هایی که در گذشته­ی کودکان وجود داشته است.  هدف اصلی نوشته­های ماریا مونته­سوری  به ­وجودآوردن درک جدیدی از توانایی­ها و نیازهای کودکان، به­ویژه در نخستین سال­های رشدشان ، بدون دیدگاه منفی و منتقدانه، بوده است.

۷- نوشتن مقالات و کتاب های متعدد

۸- سخنرانی های پرشور در مورد موضوعاتی چون توجه به نیازهای کودک، اصلاح سیستم آموزشی ، آموزش برای صلح ،

۹- راه اندازی مدارس نوین با روش آموزشی  کودک مداری و عمل گرایی

۰ ۱ – استفاده از آموزش و پرورش برای  گسترش صلح  و دوستی بین ملتها

 

راهنمای خریدطرح تدبیر ۱۴۰۰-۱۴۰۱ : برای خرید انلاین طرح تدبیر ۱۴۰۰-۱۴۰۱ ابتدا بر روی لینک خرید بالا (دکمه سبز رنگ) کلیک نمائید . تا وارد صفحه خرید آنلاین شوید .درصفحه خرید آنلاین نام و نام خانوادگی ، شماره موبایل و ایمیل خود را وارد کنید .و بر روی خرید کلیک نمائید.

تا وارد صفحه در گاه بانک شوید .بعد از وارد کردن مشخصات کارت ، وارد صفحهدانلود فایل طرح تدبیر ۱۴۰۰-۱۴۰۱ می شوید که بصورت مستقیم می توانید آن را دانلود کنید ، همچنین علاوه بر دانلود مستقیم ، لینک دانلود طرح تدبیر ۱۴۰۰-۱۴۰۱ به ایمیل شمانیز فرستاده می شود.

همچنین برای دریافت طرح تدبیر ۱۴۰۰-۱۴۰۱ ، آپدیت نمونه طرح جابر ،اخبار طرح جابر و … عضو کانال شوید:

کانال تلگرام:

https://t.me/dabirfile

کانال سروش:

 http://Sapp.ir/dabiranfile

کانال ایتا:

http://eitaa.com/dabirfile

برای اطمینان بیشتر کاربران گرامی

تضمین و راهنمایی برای خرید , پاسخ دهی به اشکالات خرید و عدم دانلود  توسط مدیر وبسایت با پشتیبانی ۲۴ ساعته

بعدا از خرید فایل لینک دانلود مستقیم در صفحه مرورگر ظاهر میشود و یک لینک دانلود به ایمیل شما بصورد خود کار ارسال می گردد 

در صورت درخواست از ما در سروش و تلگرام خود فایل نیز برایتان فوری ارسال می شود

آیدی پشتیبانی سروش دبیران فایل: https://sapp.ir/dabiranfile
آیدی پشتیبانی تلگرام دبیران فایل: https://t.me/dabirfile



برچسب‌ها :
, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

دیدگاه ها


دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

error: قادر به کپی نمی باشید!!